Διάγνωση & Θεραπεία Ενδομητρίωσης

 

Τι είναι η ενδομητρίωση ;

 

Η ενδομητρίωση είναι μία κατάσταση κατά την οποία ιστός παρόμοιος με την εσωτερική γραμμή της μήτρας (ενδομήτριο) αναπτύσσεται εκτός της μήτρας. Η συχνότητά της υπολογίζεται σε 1 κάθε 10 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Εάν ο ενδομητρικός ιστός βρίσκεται εντός του μυομητρίου (μυς του τοιχώματος της μήτρας) η κατάσταση αποκαλείται αδενομύωση. Η αδενωμύωση συνυπάρχει χαρακτηριστικά με βαριές περιόδους και προκαλεί αύξηση του μεγέθους της μήτρας και ιδιαίτερα επώδυνη έμμηνο ρύση.

 

Tι προκαλεί η ενδομητρίωση στο σώμα μου ; 

 

Η ενδομητρίωση δημιουργεί συχνά κύστες στις ωοθήκες ή άλλες εστίες στο περιτόναιο (εσωτερικός χιτώνας που καλύπτει το εσωτερικό της κοιλιάς) καθώς και βαθύτερα, στους ιστούς των οργάνων της κοιλιάς (εν τω βάθει ενδομητρίωση). Σε κάθε περίοδο η εσωτερική γραμμή της μήτρας (ενδομήτριο) αποπίπτει (‘πέφτει’) και διαφεύγει μέσω του κόλπου (αίμα περιόδου).  Σε περίπτωση ενδομητρίωσης, οι ενδομητριωσικές εστίες αιμορραγούν εντός της κοιλιάς προκαλώντας έντονο πόνο, φλεγμονή, ουλώδη ιστό και κύστεις στις ωοθήκες (ενδομητριώματα).

 

Πού μπορώ να έχω ενδομητρίωση ;

 

Η ενδομητρίωση εντοπίζεται συχνότερα στις ωοθήκες (ενδομητριώματα), στο περιτόναιο (εσωτερικός χιτώνας που καλύπτει το εσωτερικό της κοιλιάς) και στα όργανα της πυέλου (παχύ έντερο, ουροδόχος κύστη). Σπανιότερα, μπορεί να αναπτυχθεί και σε όργανα μακριά από την πύελο όπως στο έντερο, στο διάφραγμα ή ακόμα και στον πνεύμονα.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης ;

 

Τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης ποικίλουν και μπορεί να έχουν διαφορετική ένταση, η οποία δεν φαίνεται να σχετίζεται απόλυτα με την βαρύτητα της νόσου. Τα κυριότερα συμπτώματα της ενδομητρίωσης περιλαμβάνουν:

  • Έντονο πόνο πριν και κατά την εμμηνορρυσία (δυσμηνόρροια)
  • Βαριές και μακριές εμμηνορρυσίες
  • Μικρή διαφυγή αίματος ανάμεσα στις εμμηνορρυσίες
  • Χρόνιο πόνο χαμηλά και πίσω στη λεκάνη
  • Πόνο κατά τη διάρκεια και μετά την επαφή (δυσπαρεύνια)
  • Πόνο κατά την αφόδευση ή την ούρηση στην εμμηνορρυσία
  • Γαστρεντερικές ενοχλήσεις (διάρροια, δυσκοιλιότητα, μετεωρισμό /φούσκωμα
  • Υπογονιμότητα
  • Πόνο στον θώρακα ή τα πλευρά (διαγραγματική ενδομητρίωση)

 

Πως γίνεται η διάγνωση της ενδομητρίωσης ;

 

  • Ιστορικό: Η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού σε συνδυασμό με τα συμπτώματα της γυναίκας μπορούν να κατευθύνουν έναν εξειδικευμένο γυναικολόγο στο αν πρόκειται για περίπτωση ενδομητρίωσης η όχι.
  • Κλινική εξέταση: Κατά την κλινική εξέταση μπορούν να ψηλαφηθούν κύστεις ωοθηκών (ενδομητριώματα) και επώδυνοι όζοι ενδομητρίωσης.
  • Υπερηχογράφημα: Το εξειδικευμένο υπερηχογράφημα χαρακτηρίζεται από μεγάλη ευαισθησία στη διάγνωση της ενδομητρίωσης. Με το διακοιλιακό, διακολπικό ή διορθικό υπερηχογράφημα μπορούν να εντοπιστούν κύστεις ωοθηκών, ενδομητριωσικοί όζοι και ενδοκοιλιακές συμφύσεις. 
  • Μαγνητική Τομογραφία (MRI): Η Μαγνητική Τομογραφία μπορεί να μας δώσει πολύ χρήσιμες πληροφορίες κυρίως σε περιπτώσεις διήθησης του εντέρου, της ουροδόχου κύστης, των ουρητήρων ή του διαφράγματος.
  • Λαπαροσκόπηση: Με την λαπαροσκόπηση μπορούμε σε πραγματικό χρόνο να διαπιστώσουμε εάν υπάρχουν εστίες ενδομητρίωσης μέσα στην κοιλιά.



Πως καθορίζεται η βαρύτητα της ενδομητρίωσης ;

 

H βαρύτητα της ενδομητρίωσης ποικίλλει και καθορίζεται από ένα συνδυασμό παραγόντων:

 

  • Έκταση
  • Αριθμός προσβεβλημένων οργάνων
  • Χρονική διάρκεια δράσης 

 

Όσο πιο διάχυτη είναι η νόσος, τόσο διευρύνεται και η έκταση, το βάθος αλλά και ο αριθμός των οργάνων που ενδέχεται να προσβάλει. Ωστόσο η βαρύτητα των συμπτωμάτων δεν εξαρτάται πάντα από την βαρύτητα της νόσου. Γυναίκες με ήπια νόσο συχνά παρουσιάζουν έντονη συμπτωματολογία, ενώ γυναίκες με εκτεταμένη νόσο είναι πολλές φορές ασυμπτωματικές και η διάγνωση της ενδομητρίωσης γίνεται στα πλαίσια διερεύνησης υπογονιμότητας.

 

Μπορεί η ενδομητρίωση να επηρεάσει την γονιμότητά μου ; 

 

Η ενδομητρίωση ενδέχεται να επηρεάσει τη γονιμότητα της γυναίκας, με την πρόκληση δημιουργίας ωοθηκικών κύστεων (ενδομητριώματα), καθώς επίσης συμφύσεων και φλεγμονής που οδηγούν σε παραμόρφωση της φυσιολογικής ανατομίας των γεννητικών οργάνων. Υπολογίζεται ότι 1 στις 2 υπογόνιμες γυναίκες πάσχουν από ενδομητρίωση.

 

Ωστόσο, σε περίπτωση διερεύνισης υπογονιμότητας στα πλαίσια ενδομητρίωσης θα πρέπει να λαμβάνονται  υπόψιν οι παρακάτω παράμετροι:

  • Η βαρύτητα τηε ενδομητρίωσης
  • Ποιά είναι τα προσβεβλημένα όργανα
  • Το κατά όσο επηρεάζει τη φυσιολογική σύλληψη
  • Το ενδεχόμενο υπερδιάγνωσης και υπερθεραπείας με αχρείαστα πολλαπλά χειρουργεία

 

Πως επηρεάζει η ενδομητρίωση την καθημερινότητά μου ; 

 

Η ενδομητρίωση τα τελευταία χρόνια τείνει να καταστεί και κοινωνικό πρόβλημα. Τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης ποικίλουν και μπορεί να έχουν διαφορετική ένταση. Πολλές φορές δεν υπάρχει απολύτως καμία ένδειξη ή σύμπτωμα που να υποδηλώνει την ύπαρξη ενδομητρίωσης, η οποία συνήθως διαγιγνώσκεται στα πλαίσια της διερεύνησης της υπογονιμότητας. Τα συμπτώματα ωστόσο μπορεί να είναι έντονα και ενίοτε βασανιστικά.  Σε αυτές τις περιπτώσεις οι γυναίκες βιώνουν την ενδομητρίωση ως μία κατάσταση απίστευτα τραυματική τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά, καθώς επηρεάζει την υγεία, την ποιότητα ζωής, την γονιμότητα καθώς και τις σεξουαλικές τους σχέσεις. Η επώδυνη ενδομητρίωση έχει κοινωνικές και οικογενειακές προεκτάσεις, καθώς παρεμποδίζει τη φυσιολογική δραστηριότητα της ασθενούς από την καθημερινότητα της, χωρίς όμως το άμεσο περιβάλλον της να αναγνωρίζει το βαθμό της σοβαρότητας του πόνου.

 

Ποια είναι η θεραπεία της ενδομητρίωσης ;

 

Η κατάλληλη θεραπεία εξαρτάται από τα συμπτώματα, την έκταση της νόσου και φυσικά εάν υπάρχει συμμετοχή από άλλα όργανα όπως η ουροδόχος κύστη, το έντερο, οι ουρητήρες,οι σάλπιγγες, το διάφραγμα κτλ. Πολλές φορές δεν είναι απαραίτητη κάποια θεραπεία και η απλή παρακολούθηση είναι η καλύτερη λύση. Όταν απαιτείται θεραπεία της ενδομητρίωσης, η λαπαροσκοπική ή ρομποτική χειρουργική αντιμετώπιση με την πλήρη και λεπτομερή αφαίρεση όλων των ενδομητριωσικών εστιών, αποτελεί την θεραπεία εκλογής. Η εξαίρεση όλων των εστιών ενδομητρίωσης σχετίζεται με πολύ υψηλά ποσοστά μόνιμης θεραπείας. Η φαρμακευτική αγωγή δεν οδηγεί σε πλήρη θεραπεία αλλά καθυστερεί την πρόοδο ή την υποτροπή της νόσου. Ως εκ τούτου, μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνδυαστικά τόσο πριν όσο και μετά την χειρουργική θεραπεία. 

 

Ποιος είναι ο ρόλος της λαπαροσκοπικής ή ρομποτικής χειρουργικής στην διάγνωση της ενδομητρίωσης ;

 

Η λαπαροσκοπική και ρομποτική Χειρουργική κατέχουν εξέχοντα ρόλο στη Διάγνωση και στη Θεραπεία της ενδομητρίωσης. Ο ακρογωνιαίος λίθος στην αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης είναι η συμβουλευτική με Γυναικολόγο Χειρουργό εξειδικευμένο στην αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης. Παρά την μεγάλη συχνότητα εμφάνισης της πάθησης αυτής, είναι ιδιαίτερα λυπηρό το γεγονός ότι τις περισσότερες φορές δεν διαγιγνώσκεται. Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες η διάγνωση της ενδομητρίωσης καθυστερεί κατά μέσο όρο 8 έτη από την έναρξη των συμπτωμάτων. Η διάγνωση της ενδομητρίωσης μπορεί να είναι πολύ δύσκολη, ενώ  ακόμη και στη περίπτωση της διαγνωστικής λαπαροσκόπησης, οι ενδομητριωσικές εστίες ενδέχεται να περάσουν απαρατήρητες από γυναικολόγους που δεν διαθέτουν την απαραίτητη εξοικείωση με τις διάφορες μορφές που μπορεί να λάβει η ενδομητρίωση.

 

Ποιος είναι ο ρόλος της λαπαροσκοπικής ή ρομποτικής χειρουργικής στην θεραπεία της ενδομητρίωσης ;

 

Στα πλαίσια της λαπαροσκόπησης ή της ρομποτικής χειρουργικής, οι ενδομητριωτικές εστίες αφαιρούνται χειρουργικά (excision technique). Η απλή καυτηρίαση των ενδομητριωτικών εστιών με διαθερμία ή με χρήση ακτινών laser θεωρείται πλέον ανεπαρκής και θα πρέπει να αποφεύγεται λόγω του αυξημένου κινδύνου υποτροπής. Eπίσης, σε περίπτωση εδομητριωσικών κύστεων της ωοθήκης ενδείκνυται η ολική αφαίρεση της κύστης και όχι η παρακέντησή της λόγω της επίσης αυξημένης πιθανότητας υποτροπής. Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτούνται χειρουργικές δεξιότητες ώστε να διατηρηθεί όσο το δυνατό περισσότερος ωοθηκικός ιστός.

 

Σε περιπτώσεις ελαφριάς ενδομητρίωσης, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να περιορίζεται σε μια τοπική αφαίρεση ενδομητριωτικών εστιών, ενώ σε περιπτώσεις εκτεταμένης νόσου πρόκειται για πολλαπλές και σύνθετες χειρουργικές επεμβάσεις διαρκείας αρκετών ωρών. Ανάλογα λοιπόν με την έκταση και τον τύπο των ενδομητριωτικών εστιών, η αφαίρεση τους μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη και απαιτεί εκτεταμένη χειρουργική επέμβαση από εξειδικευμένο γυναικολόγο με μεγάλη χειρουργική εμπειρία, καθώς η εξαίρεση της εν τω βάθει ενδομητρίωσης απαιτεί την παρασκευή και διατήρηση πολλαπλών ανατομικών δομών.

 

Όταν εμπλέκεται το έντερο (λεπτό, παχύ και ορθό) ο εξειδικευμένος στην ενδομητρίωση γυναικολόγος συνεργάζεται με ειδικό χειρουργό παχέος εντέρου - ορθού για την χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου. Σε αυτές τις περιπτώσεις επιπρόσθετες χειρουργικές επεμβάσεις είναι:

  • Απελευθέρωση συμφύσεων εντέρου και των πυελικών οργάνων

  • Αφαίρεση <δίσκου> (μικρού κομματιού) από το το τοίχωμα του ορθού

  • Αφαίρεση τμήματος του παχέος εντέρου ή του ορθού (εκτομή του εντέρου)

 

Σε περίπτωση εμπλοκής των ουρητήρων ή της ουροδόχου κύστης απαιτείται επίσης συνεργασία με ειδικό ουρολόγο με εξειδίκευση στην λαπαροσκοπική ή ρομποτική επανεμφύτευση ουρητήρων. Τέλος, σε περίπτωση διαφραγματικής ενδομητρίωσης, είναι απαραίτητη η εκτομή του περιτοναίου (χιτώνας που καλύπτει το εσωτερικό της κοιλιάς), μία επέμβαση που απαιτεί χειρουργικές δεξιότητες και πραγματοποιείται με μεγαλύτερη ευκολία μέσω της ρομποτικής χειρουργικής.

 

 

 

Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ

 

Η Δρ Δήμητρα Γεωργίου, κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης της στο Ηνωμένο Βασίλειο απέκτησε προηγμένη εκπαίδευση στην χειρουργική αντιμετώπιση της Ενδομητρίωσης. Ως τ. Διευθύντρια του Chelsea & Westminster Hospital του Λονδίνου, απέκτησε μεγάλη εμπειρία πραγματοποιώντας μεγάλο αριθμό Λαπαροσκοπικών και Ρομποτικών επεμβάσεων για προχωρημένες περιπτώσεις Ενδομητρίωσης. Είναι πιστοποιημένη στην λαπαροσκοπική χειρουργική από το Βασιλικό Κολλέγιο Μαιευτήρων - Γυναικολόγων (Royal College of Obstetricians & Gynaecologists - RCOG) και στη ρομποτική χειρουργική με τη χρήση του συστήματος Da Vinci από την μητρική εταιρεία Intuitive.

Ο Δρ Αναστάσιος Τρανούλης είναι  πιστοποιημένος στην προηγμένη Υστεροσκοπική και Λαπαροσκοπική Χειρουργική από το Βασιλικό Κολλέγιο Μαιευτήρων - Γυναικολόγων (Royal College of Obstetricians & Gynaecologists - RCOG) και στην Ρομποτική Χειρουργική από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ρομποτικής Γυναικολογικής Χειρουργικής (European Society of Robotic Gynaecological Surgery - SERGS).

Όλες οι χειρουργικές επεμβάσεις πραγματοποιούνται από τους ίδιους τους ιατρούς με αναισθησιολόγους της δικής τους επιλογής για μέγιστη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα. Επιπρόσθετα, οι ιατροί του Cyprus Advanced Gynaecological Surgery πραγματοποιούν τις χειρουργικές επεμβάσεις ως ομάδα, ώστε να προσφέρουν την μέγιστη δυνατή ασφάλεια και βέλτιστο αποτέλεσμα για τις ασθενείς τους.