Δυσπλασίες Τραχήλου

 

 

'

 

 

Τι είναι ο ιός HPV ;

 

Ο ιός των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων (ευρέως γνωστός ως ιός HPV) μολύνει τους βλεννογόνους του ανθρωπίνου σώματος και μεταδίδεται κυρίως με την σεξουαλική επαφή. Κάποιοι τύποι του ιού μπορεί να μεταδοθούν ακόμα και με την επαφή με τα γεννητικά όργανα χωρίς να υπάρχει διείσδυση. Ο ιός HPV δεν μεταδίδεται με:

  • Mε κοινή χρήση αντικειμένων

  • Με τα σεντόνια και τις πετσέτες

  • Με τα μαχαιροπήρουνα και τα ποτήρια

  • Με το κάθισμα της τουαλέτας

  • Με κολύμπι σε πισίνα

  • Με την κοινή χρήση μπανιέρας ή τζακούζι

  • Με ένα τυχαίο άγγιγμα, την αγκαλιά ή το κράτημα χεριού

 

Πόσοι τύποι του ιού HPV υπάρχουν ;

 

Υπάρχουν περισσότεροι από 100 τύποι του ιού, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν προκαλούν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Τουλάχιστον το 80% των γυναικών θα έρθουν σε επαφή με τον ιό στη διάρκεια της ζωής τους. Τις περισσότερες φορές το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού θα αντιμετωπίσει τον ιό πριν προλάβει να προκαλέσει οποιοδήποτε πρόβλημα.

 

Οι τύποι του ιού HPV διακρίνονται σε 2 κατηγορίες ανάλογα με την δυνατότητα που έχουν να προκαλέσουν καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας:

 

  • Χαμηλού κινδύνου τύποι, όπως οι HPV 6 και 11, που προκαλούν κονδυλώματα αλλά πολύ σπάνια καρκίνο

 

  • Υψηλού κινδύνου τύποι, όπως οι HPV 16, 18, 31, και 45 που είναι αυτοί που προκαλούν καρκίνο σε κάποιες περιπτώσεις

 

Tι βλάβες προκαλεί ο ιός HPV ;

 

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η μόλυνση από τον ιό δεν γίνεται αντιληπτή αφού το ανοσοποιητικό σύστημα καταφέρνει και τον περιορίζει. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως η μόλυνση από συγκεκριμένους τύπους του ιού μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση βλαβών:

 

  • Τα κονδυλώματα, καλοήθεις δηλαδή αλλοιώσεις του δέρματος, οι οποίες μοιάζουν με μικρές ελίτσες.

 

  • Τις προκαρκινικές αλλοιώσεις (δυσπλασία) του τραχήλου της μήτρας, οι οποίες διακρίνονται σε αλλοιώσεις χαμηλού, μετρίου και υψηλού βαθμού.

 

Τι σημαίνει η λοίμωξη από HPV για τη σχέση μου;

 

Οι περισσότεροι άνθρωποι, αν και θα έρθουν σε επαφή με τον ιό σε κάποια φάση της ζωής τους, δεν θα το μάθουν ποτέ γιατί συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα. Ο ιός μπορεί να έχει μεταδοθεί από παλαιότερο σύντροφο και να έχει παραμείνει ανενεργός για πολλά χρονιά μέσα στο σώμα.

 

Αν εσείς ή ο σύντροφός σας έχετε διαγνωστεί με σημεία ή συμπτώματα HPV λοίμωξης δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί:

  • Πόσο καιρό έχετε τον HPV

  • Αν ο τωρινός ή κάποιος προηγούμενος σύντροφός σας τον μετέφερε

  • Αν εσείς έχετε μεταφέρει τον HPV στον σημερινό σας σύντροφο

 

Η λοίμωξη από τον HPV δεν είναι απαραίτητα σημάδι «απιστίας» σε μία σχέση.

 

Πώς μπορώ να αποτρέψω την λοίμωξη από τον ιό HPV ;

 

Τα προφυλακτικά, αν χρησιμοποιηθούν σε όλη τη διάρκεια της επαφής μειώνουν σημαντικά την πιθανότητα μόλυνσης από τον ιό HPV. Eπίσης μειώνουν την πιθανότητα κονδυλωμάτων και καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Όμως ο ιός μπορεί να μεταδοθεί και να μολύνει περιοχές του δέρματος που δεν καλύπτονται από το προφυλακτικό, άρα δεν υπάρχει πλήρης προστασία.

Αποτελεσματικοί τρόποι να μειωθούν οι πιθανότητες έκθεσης στον ιό είναι:

  • Μονογαμική σχέση

  • Μείωση των ερωτικών συντρόφων

  • Επιλογή συντρόφου που είχε λίγους ή καθόλου συντρόφους πριν

 

Όμως γυναίκες, ακόμα και με ένα σύντροφο σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, μπορεί να εμφανίσουν HPV λοίμωξη. Είναι πιθανό ο σύντροφός τους να είχε αποκτήσει τον ιό από προηγούμενη σχέση χωρίς ποτέ να εμφανίσει συμπτώματα. Σε γυναίκες με περισσότερους από ένα ερωτικούς συντρόφους είναι αδύνατο να προσδιορίσουμε την πηγή της μόλυνσης.

 

Πώς μπορώ να απαλλαγώ από τον ιό HPV ;

 

Ο ιός παραμένει στο σώμα για πάντα. Ωστόσο, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, το ανοσοποιητικό σύστημα καταφέρνει και τον διατηρεί ανενεργό. Σε περιπτώσεις ενεργοποίησης (πτώση ανοσοποιητικού συστήματος) η μόλυνση από συγκεκριμένους τύπους του ιού μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση βλαβών. Το κάπνισμα αποτελεί το κυριότερο επιβαρυντικό παράγοντα σε αυτές τις περιπτώσεις. Η διακοπή του καπνίσματος αποτελεί σημαντικό μέτρο πρόληψης καθώς συνοδεύεται από ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

 

Υπάρχει πρόληψη της HPV λοίμωξης ;

 

Ο μόνος μέχρι σήμερα τρόπος πρόληψης της λοίμωξης από τον ιό είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός τόσο των κοριτσιών όσο και των αγοριών στις ηλικίες από 9 έως 15 ετών. Σε συνεννόηση με τον ιατρό, ο εμβολιασμός μπορεί να πραγματοποιηθεί και σε μεγαλύτερη ηλικία. Ιδανικά το εμβόλιο πρέπει να γίνεται πριν την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας σε μία κοπέλα. όμως και σε εκείνες που έχουν ξεκινήσει επαφές θα υπάρχει όφελος, αν και μικρότερο σε περίπτωση μόλυνσης από τον ιό. Η Ευρωπαϊκή ένωση ενέκρινε τη διάθεση στην αγορά τριών εμβολίων κατά του ιού HPV, τα οποία προλαμβάνουν λοιμώξεις από τα κύρια στελέχη του ιού HPV που προκαλούν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και κονδυλώματα. Το πιο πρόσφατο εμβόλιο Gardasil9 προσφέρει προστασία από 9 τύπους του ιού HPV. Είναι σημαντικό να γίνονται και οι 3 δόσεις σύμφωνα με τις οδηγίες για μέγιστη προστασία.

 

Σχετίζεται ο ιός HPV με την πιθανότητα καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ;

 

Η πιθανότητα είναι γενικά πολύ μικρή και εξαρτάται κυρίως από τον τύπο του ιού από τον οποίο έχει μολυνθεί κάποια γυναίκα και από το αν σε συνεννόηση με τον ιατρό της προβαίνει σε τακτικές εξετάσεις πρόληψης της ασθένειας. Η εξέλιξη των προκαρκινικών αλλοιώσεων σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας είναι μια διαδικασία η οποία διαρκεί συνήθως αρκετά έτη. Το χρονικό διάστημα που χρειάζεται για να εξελιχθούν οι σοβαρές αλλοιώσεις των κυττάρων του τραχήλου σε καρκίνο είναι 3–7 χρόνια. Ο προληπτικός έλεγχος μπορεί να εντοπίσει τις αλλοιώσεις στην μορφολογία των κυττάρων πριν γίνουν καρκίνος.

 

Ποιος είναι ο καθιερωμένος προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ;

 

Ο προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας έχει σαν στόχο να εντοπίσει αλλαγές στα κύτταρα του τραχήλου που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο. Ο προληπτικός έλεγχος γίνεται με:

  • τεστ Παπανικολάου 

  • HPV DNA τεστ 

 

Με το τεστ Παπανικολάου ελέγχουμε στο μικροσκόπιο κύτταρα του τραχήλου της μήτρας. Το τεστ γίνεται στα πλαίσια μίας γυναικολογικής εξέτασης. Τα κύτταρα συλλέγονται από τον τράχηλο της μήτρας, με τη βοήθεια μιας μικρής ξύλινης σπάτουλας και μίας μικρής βούρτσας. Μετά διαλύονται σε ένα υγρό (κυτταρολογία υγρής φάσης - Thin Prep).

 

Με το HPV DNA τεστ μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με το τεστ Παπανικολάου ή σαν ξεχωριστό τεστ. Και αυτό γίνεται στα πλαίσια μιας γυναικολογικής εξέτασης, χρησιμοποιώντας μια μικρή βούρτσα για την συλλογή του δείγματος από τον τράχηλο της μήτρας. Με το HPV τεστ δεν ελέγχουμε για την ύπαρξη όλων των διαφορετικών ειδών του ιού. Εστιάζουμε στους λεγόμενους υψηλού κινδύνου τύπους (high risk HPV) που είναι πιο πιθανό να δημιουργήσουν προ-καρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας. Πρόκειται για περίπου 14-15 τύπους HPV.

 

Στο ιατρείο μας υπάρχει η δυνατότητα ταυτόχρονης πραγματοποίησης τεστ για τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων υψηλής επικινδυνότητας (high risk HPV). Και τα δύο τεστ πραγματοποιούνται μέσω λήψης τραχηλικού επιχρίσματος.

 

Ποια είναι τα πιθανά αποτελέσματα του προληπτικού ελέγχου ;

 

Εάν ο έλεγχος έγινε με τεστ Παπανικολάου τα αποτελέσματα θα είναι διαθέσιμα μέσα σε λίγες ημέρες. Στα αποτελέσματα μπορεί να υπάρχουν οι εξής αναφορές:

 

  • Αρνητικά: Όταν στο τεστ Παπανικολάου δεν υπάρχουν αλλοιωμένα, προ-καρκινικά ή καρκινικά κύτταρα. Θα υπάρχει η αναφορά «Αρνητικό για ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση ή κακοήθεια υλικό».

  • Παθολογικά αποτελέσματα: Τα κύτταρα του τραχήλου μπορεί να μην έχουν φυσιολογική μορφολογία για πολλούς λόγους. Η αιτία ίσως είναι κάποια φλεγμονή του τραχήλου ή να υπάρχουν προ-καρκινικές αλλοιώσεις των κυττάρων.

 

Εάν ο έλεγχος έγινε με HPV DNA τεστ τα αποτελέσματα ίσως είναι διαθέσιμα αργότερα (1-2 εβδομάδες). Στα αποτελέσματα μπορεί να υπάρχουν οι εξής αναφορές:

  • Αρνητικά: Δεν ανιχνεύονται υψηλού κινδύνου στελέχη του ιού.

  • Θετικά: Ανιχνεύονται υψηλού κινδύνου στελέχη του ιού.

 

Εάν τα αποτελέσματα του προληπτικού ελέγχου (τεστ Παπανικολάου ή HPV-DNA τεστ) είναι παθολογικά, ίσως χρειαστεί να κάνετε κολποσκόπηση αναλόγως των ευρημάτων.

 

Τι είναι η κολποσκόπηση ;

 

Η κολποσκόπηση είναι μία ειδική διαγνωστική εξέταση κατά την οποία ο εξειδικευμένος ιατρός παρατηρεί με ένα μικροσκόπιο την επιφάνεια του αιδοίου, του κόλπου και του τραχήλου της μήτρας και αναζητεί προκαρκινικές αλλοιώσεις, στις οποίες μπορεί να οφείλεται ένα παθολογικό τεστ Παπανικολάου ή/και HPV-DNA τεστ. Οι προκαρκινικές αυτές αλλοιώσεις εντοπίζονται πολύ πριν καταστούν επικίνδυνες για την ασθενή. Έτσι εξασφαλίζεται η έγκαιρη και κυρίως ελάχιστα επεμβατική θεραπεία και ίαση της ασθενούς.

 

Ποια είναι η διαδικασία της κολποσκόπησης ;

 

Για τη διενέργειά της, ο ιατρός χρησιμοποιεί το κολποσκόπιο (πηγή φωτισμού με ενσωματωμένο σύστημα μεγεθυντικών φακών) έτσι ώστε να παρατηρήσει το κατώτερο γενετικό σύστημα σε μεγέθυνση μετά την χρήση ειδικών διαλυμάτων (αραιό διάλυμα οξικού οξέος και διάλυμα ιωδίου) που κάνουν εμφανείς πιθανές αλλοιώσεις. Κατά τη διάρκεια της κολποσκόπησης, ο εξειδικευμένος ιατρός μπορεί να εκτιμήσει τη βαρύτητα των αλλοιώσεων, να τις χαρτογραφήσει και να συμβουλεύσει για τον τρόπο αντιμετώπισης. Διαρκεί περίπου 10 έως 15 λεπτά, μπορεί να πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια μιας τυπικής επίσκεψης στο ιατρείο και προκαλεί ελάχιστη ταλαιπωρία. Εάν χρειάζεται βιοψία, αυτή μπορεί στην πλειονότητα των περιπτώσεων να ληφθεί στο εξωτερικό ιατρείο κατά τη διάρκεια της κολποσκοπικής εξέτασης.

 

Ποιες είναι οι ενδείξεις της κολποσκόπησης ;

 

Oι ενδείξεις της κολποσκόπησης περιλαμβάνουν:

 

  • Παθολογικό τεστ Παπανικολάου

  • Παθολογικό HPV test (hr-HPV)

  • Παθολογικά ευρήματα στον τράχηλο ή τον κόλπο κατά την γυναικολογική εξέταση

  • Παθολογικά συμπτώματα όπως κολπική αιμόρροια μετά την σεξουαλική επαφή ή/και εμμένουσες παθολογικές/αιματηρές κολπικές εκκρίσεις

  • Παρακολούθηση σε γυναίκες με ιστορικό θεραπείας αλλοιώσεων του τραχήλου και του κόλπου

 

Πότε μπορεί να γίνει η κολποσκόπηση ;

 

Η κολποσκόπηση μπορεί να γίνει οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια του κύκλου σας. Εάν όμως έχετε βαριά κολπική αιμορραγία την ημέρα του ραντεβού σας, καλέστε το ιατρό για να ρωτήσετε αν θα πρέπει να αναβληθεί η εξέταση. Δεν θα πρέπει να έχετε τοποθετήσει τίποτα στον κόλπο (π.χ. κρέμες ή υπόθετα). Eπίσης, αποφύγετε την επαφή την ημέρα της εξέτασης. Εάν γνωρίζετε ή πιστεύετε ότι μπορεί να είστε έγκυος, ενημερώστε τον ιατρό σας. Η κολποσκόπηση είναι ασφαλής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

 

Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές επί παθολογικής κολποσκόπησης ;

 

Η πλειονότητα των αλλοιώσεων του τραχήλου αντιμετωπίζεται με απλή παρακολούθηση καθώς υποστρέφει εντός 1-2 ετών από τη διάγνωσή της (ιδιαίτερα σε νέες γυναίκες). Στις περιπτώσεις που ενδείκνυται θεραπεία, αυτή έγκειται είτε στην καταστροφή του ιστού που φέρει την βλάβη (κρυοθεραπεία) σε περιπτώσεις εμμένουσας ήπιας δυσπλασίας του τραχήλου - CIN1 ή στην αφαίρεση του (loop εκτομή, LLETZ, LEEP, κωνοειδής εκτομή) σε περιπτώσεις μέτριας ή σοβαρής δυσπλασίας - CIN2/3. Mπορεί να γίνει είτε υπό τοπική είτε υπό γενική αναισθησία ως χειρουργείο ημέρας. Οι θεραπείες είναι ιδιαίτερα ασφαλείς και έχουν υψηλό ποσοστό επιτυχίας αν πραγματοποιηθούν από γυναικολόγο διαπιστευμένο στην κολποσκόπηση. Συγκεκριμένα, εφόσον πραγματοποιηθούν σωστά, φέρουν πολύ μικρό κίνδυνο επιπλοκών, τόσο άμεσων όσο και απώτερων, ενώ επιτυγχάνουν να αφαιρέσουν τη βλάβη και να αρνητικοποιήσουν την κυτταρολογία σε ποσοστό >95% των περιπτώσεων.

 

Ποιος μπορεί να πραγματοποιήσει μία εξέταση και επέμβαση κολποσκόπησης ;

 

Τόσο η διαγνωστική όσο και η θεραπευτική κολποσκόπηση πρέπει να πραγματοποιείται αποκλειστικά από γυναικολόγο διαπιστευμένο στην κολποσκόπηση, ο οποίος μπορεί να εντοπίσει τις αλλοιώσεις, να εκτιμήσει τη βαρύτητα τους, και να συμβουλεύσει για τον τρόπο αντιμετώπισης. Η πιθανότητα ορθής διάγνωσης και τα ποσοστά ίασης είναι θεαματικά υψηλότερα, όταν η κολποσκόπηση πραγματοποιείται από γυναικολόγο με πιστοποίηση στην κολποσκόπηση.

 

 

Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ

 

Ο Δρ Αναστάσιος Τρανούλης είναι πιστοποιημένος για την πραγματοποίηση κολποσκόπησης και αντιμετώπιση της τραχηλικής δυσπλασίας από την Βρετανική Εταιρεία Κολποσκόπησης & Παθολογίας Τραχήλου (British Society of Colposcopy & Cervical Pathology). Οι εξετάσεις πραγματοποιούνται με τελευταίας τεχνολογίας κολποσκόπιο Olympus OCS-500 για υψηλής ευκρίνειας και ανάλυσης εικόνες, ενώ υπάρχει δυνατότητα ζωντανής παρακολούθησης της κολποσκόπησης μέσω μόνιτορ από την ασθενή.

'